بازار مالی چیست؟ بازار مالی، بستری پویا و دوسویه است که در آن، انواع دارایی‌ها، از سهام شرکت‌ها و اوراق قرضه گرفته تا ارزهای خارجی، مشتقات مالی و کالاها، به‌صورت مستمر خریدوفروش می‌شوند و جریان سرمایه را از پس‌اندازکنندگان به کارآفرینان و دولت‌ها هدایت می‌کنند. این سازوکار، نه‌تنها امکان تأمین مالی پروژه‌ها و توسعۀ کسب و کارها را فراهم می‌آورد، بلکه با کشف شفاف قیمت‌ها، مدیریت ریسک و ایجاد فرصت‌های متنوع سرمایه‌گذاری، قلب تپندۀ رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی را تشکیل می‌‌دهد و بستری پویا فراهم می‌سازد!
بازار مالی چیست؟
بازارهای مالی، ستون فقرات اقتصاد جهانی هستند و درست مثل سیستم عصبی بدن، سرمایه را به نقاط مختلف اقتصاد هدایت می‌کنند! این بازارها نه تنها موتور محرک کسب و کارها و پروژه‌های کلان هستند، بلکه نقش مهمی نیز در بهبود کیفیت زندگی افراد دارند. از بازار پرتلاطم سهام گرفته تا بازار نسبتا نوپای ارز دیجیتال، هر کدام از انواع بازارهای مالی، نقش خودشان را در اقتصاد و زندگی اشخاص ایفا می‌کنند. شناخت انواع بازارهای مالی برای همه فعالان اقتصادی و علاقمندان به سرمایه‌گذاری ضروری است. اگر شما نیز می‌خواهید سبد سرمایه‌گذاری‌تان را تنوع ببخشید و فرصت‌های درآمدزایی در بسترهای مختلف مالی را بشناسید، باید بدانید بازار مالی چیست و انواع آن را خیلی خوب بشناسید. اما واقعا بازار مالی چیست؟ کدام بازار مالی بهتر است؟
در این مقاله از سیتکس کپیتال، هر آنچه باید در مورد بازار مالی، انواع و اهمیت آن بدانید را برایتان خواهیم گفت. همراه ما باشید!
تعریف بازار مالی (Financial market)
پیش از هر باید بدانیم منظور از بازار مالی چیست! عبارت بازارهای مالی (Financial market) برای اشاره به هر بازاری استفاده میشود که در آن، بستر خرید و فروش دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه، سهام، ارز خارجی و مشتقات مالی، فراهم است. این بازارها اغلب با نام‌های مختلفی شناخته می‌شوند؛ ازجمله «وال استریت» (Wall Street) یا «بازار سرمایه» (Capital Market)، اما همه آن‌ها به یک مفهوم اشاره دارند و دارای تعریف واحدی هستند.
بازارهای مالی، بخش مهمی از اقتصاد را شکل می‌دهند؛ چراکه خریداران و فروشندگان را به یکدیگر متصل می‌کنند و در نهایت، امکان انجام انواع سرمایه‌گذاری را برای افراد، میسر و حتی آسان می‌سازند. برای مثال، کسب‌وکارها برای جذب سرمایه در راستای توسعۀ فعالیت‌هایشان، به بازارهای مالی مراجعه می‌کنند و سرمایه‌گذاران نیز برای کسب سود بیشتر، سری به بازارهای مالی می‌زنند.
اجازه دهید داستان بازارهای مالی و چیستی آن‌ها را با ذکر مثالی برایتان روشن‌تر کنیم! بانکی را تصور کنید که شخصی در آن حساب باز کرده است. این بانک می‌تواند از پول این شخص و سایر سپرده‌گذاران استفاده کند و آن را به افراد و سازمان‌های دیگر وام دهد و در ازای آن، سود بانکی دریافت کند. در این صورت، سپرده‌گذاران نیز از سودی که به پول‌شان تعلق می‌گیرد، سود می‌برند و شاهد رشد سرمایه‌شان خواهند بود! به همین سادگی، بانک در جایگاه یک بازار مالی عمل می‌کند که فعالیتش نیز هم به نفع سپرده‌گذاران است و هم به سود وام‌گیرندگان!
در صورت ناکارآمدی یا شکست بازارهای مالی، ممکن است اختلالات اقتصادی جدی، مانند رکود و افزایش نرخ بیکاری رخ دهد. این بازارها به دلیل وجود احتمال ریسک‌های گستردۀ سیستماتیک، همواره تحت نظارت قرار دارند.
آشنایی با ۶ نوع بازار مالی
اکنون به انواع بازار مالی می‌پردازیم! در سراسر جهان، تنوع بازارهای مالی بسیار زیاد است و در هر کشوری، حداقل یکی از انواع بازارهای مالی وجود دارد. بازارهای مالی از نظر اندازه با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از آن‌ها کوچک‌اند و برخی دیگر بزرگ هستند و در شمار بازارهای مالی جهانی و بین‌المللی قرار می‌گیرند. در ادامه، از انواع بازارهای مالی ایران و جهان برایتان گفته‌ایم.
۱. بازار سهام (Stock Market)
در بازار سهام (Stock Market)، همان‌طور که از نامش پیداست، سهام شرکت‌ها معامله میشود. می‌توان گفت که بازار سهام، مشهورترین بازار مالی در سراسر جهان است. شرکت ها سهام خود را در بازار سهام فهرست می‌کنند و معامله‌گران و سرمایه‌گذاران، آن‌ها را به خرید و فروش می‌رسانند. شرکت‌ها برای تامین سرمایه‌شان و سرمایه‌گذاران برای رسیدن به سود، وارد بازار سهام می‌شوند.
اما نحوۀ کسب سود در بازار سهام چگونه است؟ توجه کنید وقتی سرمایه‌گذار، سهامی را با قیمتی پایین‌تر می‌خرد و آن را با قیمتی بالاتر می‌فروشد، سود کسب می‌کند. خرید سهام، آسان است اما چالش واقعی در انتخاب سهام مناسب و سودآور است! شاخص‌های مختلفی برای رصد عملکرد بازار سهام وجود دارد و سرمایه‌گذاران از آن‌ها استفاده می‌کنند.
۲. بازار اوراق قرضه (Bond Market)
یکی دیگر از انواع بازارهای مالی، بازار اوراق قرضه (Bond Market) است. اوراق قرضه، نوعی اوراق بهادار است و می‌توان آن را توافقی بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده درنظر گرفت. در سراسر جهان، اوراق قرضه را شرکت‌ها، شهرداری‌ها و دولت‌ها منتشر می‌کنند و آن‌ها را در قبال دریافت پول، به سرمایه‌گذاران می‌فروشند تا از این طریق سرمایۀ لازم برای اجرای پروژه‌هایشان را تامین کنند.
بدین ترتیب، ناشر اوراق قرضه باید مبلغ مشخصی را در بازه‌های زمانی مشخصی به دارندگان اوراق قرضه بپردازد و در زمان تعیین‌شده نیز اصل پول را به سرمایه‌گذار برگرداند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که در بازار اوراق قرضه، شرکت‌ها و دولت‌ها ،سرمایه‌گذار جذب می‌کنند و سرمایه‌گذاران نیز به سود می‌رسند.
۳. بازار پول (Money Market)
در این بازار، پول و دارایی‌های مشابه داد و ستد می‌شوند. در بازار پول (Money Market)، سررسید دارایی‌ها بسیار کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) است و نقدشوندگی در آن بسیار بالا است. امنیت بازار پول بسیار بالا است؛ اما بازدهی آن در مقایسه با سایر بازارهای مالی کمتر است.
اگر بخواهیم بازار پول را در سطح کلان بررسی کنیم، باید بگوییم که بازار پول شامل معاملاتی با حجم بالا است که بین موسسه‌ها و معامله‌گران انجام میشود. در سطح خُرد نیز می‌توان صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حساب‌های بانکی را مثال زد.
۴. بازار مالی کریپتو (Cryptocurrency Market)
بازار مالی کریپتو (Cryptocurrency Market) از بازارهای مدرن مالی است؛ اما طرفداران خودش را در ایران و جهان دارد و حسابی به محبوبیت رسیده است. در حال حاضر، هزاران توکن ارز دیجیتال در سراسر جهان در شبکه‌ای از صرافی‌های آنلاین ارزهای دیجیتال در دسترس‌اند و همواره معامله می‌شوند.
صرافی‌های ارز دیجیتال، کیف‌پول‌های دیجیتالی را ارائه می‌کنند تا معامله‌گران بتوانند یک ارز دیجیتال را با ارز دیجیتال دیگری یا با ارز فیات (Fiat currency)، مانند دلار یا یورو، مبادله کنند.
۵. بازار مالی فارکس (Forex Market)
بازار فارکس (Forex Market) ، بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است و انواع ارزهای خارجی در آن مبادله می‌شوند. بازار مالی فارکس از نقدشونده‌ترین بازارهای مالی در جهان است و روزانه، بیش از ۷.۵ تریلیون دلار معامله در آن صورت می‌گیرد.
بازار فارکس جزو بازارهای مالی غیرمتمرکز است و شبکه آن در سراسر جهان گسترده شده است. بزرگ‌ترین بازار مالی جهان شامل بانک‌ها، شرکت‌های تجاری، بانک‌های مرکزی، شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge Fund)، کارگزاران و سرمایه‌گذاران خرد است.
۶. بازار کالا (Commodities Market)
بازار کالا (Commodities Market)، همان‌طور که از نامش نیز می‌توان حدس زد، محلی برای داد و ستد کالا است. در بازار کالا، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برای مبادله انواع کالای فیزیکی، ازجمله محصولات کشاورزی (ذرت، دام، سویا)، محصولات طبیعی (نفت و گاز)، فلزات گرانبها (طلا، نقره، پلاتین) و دیگر محصولات، گرد یکدیگر جمع می‌شوند. در این نوع از بازار مالی، انواع محصول در ازای دریافت پول معامله میشود.
از آنجا که قیمت انواع کالا متغیر است، در این گروه از بازارهای مالی، قیمت اقلامی که قرار است در زمان مشخصی در آینده تحویل داده شوند؛ از قبل تعیین و تثبیت میشود.
بازار مالی جهانی چیست؟
اگر در اینجای مطلب سیتکس کپیتال این سوال برایتان پیش آمده که بازار مالی جهانی چه بازاری است باید بگوییم: در بازار مالی جهانی، دارایی‌های مالی، مانند سهام، اوراق قرضه و انواع ارز، بین کشورهای مختلف مبادله می‌شوند. بازارهای مالی جهانی، وام‌گیرندگان، سرمایه‌گذاران و موسسه‌های مالی را در سراسر جهان به یکدیگر متصل می‌کنند و امکان جریان‌یافتن سرمایه از کشوری به کشور دیگر را فراهم می‌سازند.
بازارهای مالی جهانی، امکان انجام معاملات فرامرزی و بین‌المللی را فراهم می‌آورند، برای کسب و کارها و دولت‌ها نقدینگی تامین می‌کنند و یکپارچگی ارزی را برای تبادل بی‌وقفۀ انواع ارزها تسهیل می‌سازند. سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور هم‌زمان در چندین بازار مالی جهانی سرمایه‌گذاری کنند و این‌گونه، از منابع مختلف سود ببرند و ریسک سرمایه‌گذاری‌شان را مدیریت کنند.
چرا بازار مالی مهم است؟
بازار مالی به دلایل متفاوتی بر زندگی افراد، تاثیرگذار و مهم است. اگر بخواهیم به اهمیت بازار مالی اشاره کنیم:
| · بازارهای مالی فضایی را برای سرمایه‌گذاران و وام‌گیرندگان ایجاد می‌کنند تا هر دو بتوانند سود ببرند و به هدف‌شان برسند. |
| · بازارهای مالی امکان دسترسی به سرمایه را برای افراد، شرکت‌ها و حتی سازمان‌های دولتی فراهم می‌سازد. |
| · بازارهای مالی به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کنند، زیرا فرصت‌های شغلی بسیاری را ایجاد می‌کنند. |
| · تنوع بازارهای مالی باعث میشود هر کسی با هر سرمایه‌ای بتواند سرمایه‌گذاری کند و از آن سود ببرد. |
سخن آخر
بازارهای مالی جایی فراتر از اعداد و نمودارها هستند؛ دنیایی پویا که با شناخت، دانش، تحلیل و تدوین استراتژی می‌توان از دل نوسانات آن، فرصت‌های طلایی برای رسیدن به سود ساخت. بازارهای مالی با تامین سرمایه و ایجاد نقدینگی برای کسب و کارها و کارآفرینان، نقش‌شان را در اقتصاد ایفا می‌کنند. بازارهای مالی زمانی شکل می‌گیرند که افراد به خرید و فروش مواردی مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و انواع کالا بپردازند. بدون انواع بازار مالی، سرمایه به شکل کارآمدی جریان نخواهد یافت و در نهایت، امکان انجام فعالیت‌های اقتصادی مانند تجارت و سرمایه‌گذاری، به‌شدت کاهش خواهد یافت. چه یک سرمایه‌گذار مبتدی باشید و چه یک تریدر حرفه‌ای در جهان انواع بازارهای مالی برای ترید، شناخت انواع بازار مالی و درک سازوکارشان، باعث میشود مسیر موفقیت‌تان هموارتر شود. یادتان باشد که آینده از آن کسانی است که امروز برای ساختنش تصمیم می‌گیرند و گام برمی‌دارند. پس با دانش به‌روز و تحلیل مستمر، در بازارهای پرچالش اما پرسود مالی قدم بگذارید!
در این مقاله از سیتکس کپیتال به مهم‌ترین جنبه‌های بازار مالی پرداختیم. امیدواریم برایتان مفید بوده باشد!
